Już niedługo Wielkanoc – dla jednych oznacza to chwilę wytchnienia i świętowanie w towarzystwie rodziny, a dla innych żmudne przygotowania i masę pracy. Jednak niezależnie od tego, do której z tych grup się zaliczasz, warto znać zwyczaje wielkanocne i potrawy, które według tradycji podaje się na wielkanocnym stole.
Choć w wielu polskich domach świętowanie Wielkanocy jest znacznie mniej huczne i wystawne niż ma to miejsce w przypadku Bożego Narodzenia, w rzeczywistości to właśnie ta pierwsza stanowi najważniejsze święto chrześcijańskie. Ma to być dzień upamiętniający zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, czyli moment, czyli najistotniejsze wydarzenie w historii chrześcijaństwa. Wielkanoc jest świętem ruchomym, które odbywa się zawsze w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca (co ma miejsce między 21 marca a 25 kwietnia). Z tym świętem nierozłącznie związane są konkretne, bardzo charakterystyczne zwyczaje wielkanocne.
Zwyczaje wielkanocne
Warto wspomnieć, iż celebrowanie Wielkanocy mniej więcej zbiega się czasowo z początkiem wiosny, czyli momentem kiedy przyroda budzi się do życia. Podczas obchodzenia religijnego święta wciąż pojawiają się zwyczaje wielkanocne wywodzące się z wielu pogańskich symboli. Warto wiedzieć, że jajko ma kojarzyć się z nowym życiem, zajączek z wiosną i życiem, zaś kurczak – z nowym początkiem. Wszystko co umieszczamy w koszyczku wielkanocnym, który następnie święcimy, również ma swoją symbolikę. Chleb symbolizuje Jezusa, który jest „chlebem życia” dla chrześcijan. Jego obecność w święconce ma nam zapewnić pomyślność oraz dobrobyt. Baranek (zwykle z cukru, czasami również z ciasta lub masła) to znak odkupienia grzeszników, kojarzący się z posłusznym Chrystusem, który przezwyciężył zło. Bukszpan jest symbolem świata przyrody. Chrzan symbolizuje gorycz męki Chrystusa oraz siłę fizyczną i zdrowie. Mięso (zwykle kiełbasa, rzadziej szynka) ma oznaczać płodność, zdrowie oraz dobrobyt materialny. Sól odstrasza zło i chroni przed zepsuciem, a symbolizuje prawdę, prostotę i oczyszczenie.
Tradycja święcenia pokarmów sięga VIII wieku, a w Polsce pojawił się w średniowieczu. Zwyczajowo w koszyczku powinno znaleźć się co najmniej osiem potraw. Inną tradycją wielkanocną jest święcenie palm. Odbywa się to w Niedzielę Palmową, która rozpoczyna duchowe przygotowania na zmartwychwstanie Chrystusa. To właśnie w tym dniu wszyscy wierni zanoszą do kościoła symboliczną palemkę, mającą kojarzyć się z odradzającym się życiem. Przed samymi świętami malujemy i stroimy jajka, które w takiej ozdobionej formie nazywamy pisankami. W przeszłości pisanki były częścią pierwotnych wierzeń słowiańskich, a także były wiązane z magią. Miały symbolizować płodność i odradzające się życie, a ich przygotowywanie należało do kobiet.
[row cols_nr=”2″][col size=”6″]
[/col][col size=”6″]
Niedziela Wielkanocna rozpoczynana jest rezurekcją, czyli uroczystą mszą odprawianą wczesnym rankiem. Święconkę jemy w czasie odświętnego śniadania odbywającego się już po rezurekcji. Posiłek zaczynamy od składania sobie nawzajem życzeń, a także dzieleniem się zawartością koszyczka.
Kolejny dzień, czyli Poniedziałek Wielkanocny nazywany również bywa Śmigusem-dyngusem lub Lanym Poniedziałkiem. Warto wiedzieć, iż nazwa tego święta pochodzi od słowa „dingen”, które w języku niemieckim oznacza „wykupywać się”. Każdy powinien bowiem „wykupić się” podarkami, którymi zwykle są pisanki – w przeciwnym razie zostanie oblany wodą.
Podobnie jak wiele innych uroczystości, również Święta Wielkanocne wiążą się z obfitymi posiłkami. Celebrację poprzedza 40-dniowy Wielki Post, wobec czego dla osób wierzących wielkanocne śniadanie jest pierwszą od dłuższego czasu okazją, by zjeść dania mięsne. Na stole królują więc wędliny oraz pasztety.
[/col][/row]
Tradycyjne potrawy
Kolejną tradycyjną, mięsną potrawą jest żurek, czyli zupa gotowana na bazie zakwasu z razowej mąki żytniej. Żurek jest specjalnością kuchni polskiej, czeskiej, słowackiej oraz białoruskiej. Ma bardzo charakterystyczny, kwaśny smak i gotowana jest z dodatkiem kiełbasy (często białej), żeberek lub boczku wieprzowego. Kolejnym ważnym elementem świątecznego menu jest baba wielkanocna. Tradycyjnie jest to babka drożdżowa, jednak równie często piecze się babki piaskowe lub z dodatkami smakowymi: marmurkową, czekoladową, cytrynową itd. Innym deserem podawanym w tym okresie jest mazurek wielkanocny, czyli niskie ciasto typowe dla kuchni polskiej. Można je przyrządzić z różnych rodzajów ciasta, m.in. kruchego, biszkoptowo-tłuszczowego lub na bazie orzechów. Nadziewa się je lub pokrywa rozmaitymi masami, np. kajmakową, orzechową, migdałową, owocową, marmoladą lub dżemem. Wierzch na ogół jest zdobiony lukrem, czekoladą lub bakaliami.
Jak widać, przygotowanie wielkanocnego poczęstunku to nie lada wyczyn. Zarówno zwyczaje wielkanocne jak i potrawy związane z tym świętem są często dosyć pracochłonne i wymagające czasu na przygotowanie. Polskie stoły uginają się w tym czasie od różnego rodzaju mięs, sałatek, jajek z dodatkami oraz ciast. Nie każdy ma czas, umiejętności oraz zapał potrzebne do realizacji takiego przedsięwzięcia. Od pewnego czasu dużą popularnością cieszą się więc oferty cateringowe, dzięki którym nie musimy spędzać długich godzin w kuchni. Warto z nich skorzystać, by oszczędzić sobie nawału pracy oraz niepotrzebnego stresu w czasie przedświątecznym. Godziny, które poświęcilibyśmy na żmudne gotowanie, lepiej poświęcić najbliższym. Znakomitą ofertą cateringową może poszczycić się np. restauracja Akademia w Warszawie – lokal, który cieszy się nieposzlakowaną opinią ze względu na piękne wnętrza oraz wspaniałą kuchnię.
