Kotlet schabowy jest jednym z najbardziej charakterystycznych elementów polskiej kuchni i całej kultury. Jednak co ciekawe, to słynne danie wcale nie pochodzi z naszego kraju… W dodatku nie ma jednego wzorca jego przygotowywania – każdy Polak ma własną wersję kultowego schabowego, którą uważa za „jedynie słuszną”. Jaka jest historia najpopularniejszego kotleta w naszym kraju? W jaki sposób można przyrządzić?
Choć dzisiaj nie wyobrażamy sobie rodzimej kuchni bez klasycznego kotleta schabowego, w staropolskich książkach z przepisami nie znajdziemy zbyt wielu potraw z wieprzowiny, która w tamtym czasie uznawana była za pożywienie zarezerwowane dla klas niższych, parających się pracą fizyczną. Najsłynniejsze polskie danie pojawiło się dopiero w drugiej połowie XIX wieku, a receptura na nie stanowiła jeden z przepisów zamieszczonych przez Lucynę Ćwierczakiewiczowej w jej słynnej książce pt. „365 obiadów za pięć złotych”. Zamieszczony na jej łamach przepis brzmiał następująco: „Wziąść część schabową, to jest kotletową: pokrajać tak, aby przy każdéj kostce było mięso, zbić dobrze, osolić, opieprzyć, maczać w jajku rozbitém, osypać bułką tartą i smażyć na rozpaloném maśle lub gorącym szmalcu. Szarlotki (cebule szalotki – przyp. red.) usmażone osobno w maśle, wszelkie sosy cébulowe, musztardowe lub ostre służą do kotletów wieprzowych. Można również robić kotlety siekane wieprzowe, zupełnie tak jak baranie i dawać je z sosem lub użyć do obłożenia jarzyny”. W tamtym czasie danie to nie zyskało popularności i zostało uznane za niepotrzebne wprowadzanie obcych wpływów do polskiej sztuki kulinarnej.
W rzeczywistości kotlet schabowy nie jest potrawą, która powstała w Polsce – stanowi bowiem spolszczoną wersję słynnego sznycla wiedeńskiego. Ten ostatni jest tradycyjnym daniem austriackim, przyrządzanym z kawałka cielęciny panierowanego w bułce tartej i smażonego na maśle. Co ciekawe, „kotlet schabowy” serwowany w wielu polskich domach jest właśnie sznyclem, czyli kawałkiem mięsa bez kości. Prawdziwy kotlet musi zawierać kość.
Oczywiście, każdy ma prawo przygotowywać swój ulubiony, polski obiad po swojemu. Dzięki temu istnieje niemal nieograniczona liczba wersji tego specjału – w tym zarówno mniej, jak i bardziej tradycyjne. Warto spróbować choć kilku, by znaleźć tę, która odpowiada nam najbardziej.
Kotlety schabowe według Magdy Gessler
Składniki:
- 1 kg dobrej jakości wieprzowiny (na 4 kotlety),
- 1 l mleka,
- 2 cebule,
- 2 jajka,
- bułka tarta,
- sól i pieprz,
- smalec do smażenia.
Mięso kroimy na cztery grube plastry i rozbijamy na duże kotlety. Mleko mieszamy z pokrojoną cebulą, solą i pieprzem. Wkładamy mięso i moczymy je w mleku z dodatkami przez 2-3 godziny, a następnie odsączamy. Smalec rozgrzewamy na patelni. Kotlety panierujemy w jajku i bułce tartej. Smażymy na złoty kolor.
Kotlety schabowe z ketchupem i majonezem
Składniki:
- 500 g schabu,
- jajko,
- 2 łyżki majonezu,
- łyżka pikantnego ketchupu,
- ząbek czosnku,
- bułka tarta,
- sól i pieprz,
- tłuszcz do smażenia.
Mięso kroimy na dwa kotlety i rozbijamy tłuczkiem. Doprawiamy solą i pieprzem. Jajko mieszamy z majonezem, ketchupem i czosnkiem przeciśniętym przez praskę. Kotlety panierujemy w jajku z dodatkami oraz bułce tartej. Smażymy na złoty kolor.
Kotlety po parysku
Składniki:
- 1 kg schabu,
- 2 jajka,
- mąka,
- sól i pieprz,
- tłuszcz do smażenia.
Mięso kroimy na cztery plastry i rozbijamy. Każdy kawałek doprawiamy solą i pieprzem, a następnie panierujemy najpierw w mące, a później w rozbełtanym jajku. Smażymy na rozgrzanym tłuszczu przez ok. 4 minuty z każdej strony.
Kotlety górnicze
Składniki:
- 500 g schabu,
- 300 g pieczarek,
- 2 cebule,
- 200 g kapusty kiszonej,
- jajko,
- sól i pieprz,
- bułka tarta,
- tłuszcz do smażenia.
Mięso kroimy w plastry i rozbijamy, a następnie przyprawiamy solą i pieprzem. Pieczarki kroimy w drobną kostkę i podsmażamy. Cebulę kroimy w kostkę i smażymy na osobnej patelni. Kapustę siekamy, dodajemy pieczarki i cebulę, doprawiamy i dokładnie mieszamy. Na każdy kotlet nakładamy porcję farszu. Zwijamy, a następnie obtaczamy w jajku i bułce. Smażymy na złoty kolor.
Kotlety schabowe w cieście piwnym
Składniki:
- 700 g schabu,
- pół szklanki wody gazowanej,
- 3/4 szklanki piwa,
- 1 szklanka mąki + odrobina do obtoczenia,
- jajko,
- pół łyżeczki proszku do pieczenia,
- sól i pieprz,
- tłuszcz do smażenia.
Schab kroimy w plastry, rozbijamy tłuczkiem, doprawiamy solą i pieprzem. Przygotowujemy ciasto: miksujemy wodę gazowaną, szklankę mąki, jajko, proszek do pieczenia i szczyptę soli, a następnie powoli wlewamy piwo, jednocześnie mieszając. Kotlety obtaczamy w mące, po czym zanurzamy w cieście piwnym. Smażymy na złoty kolor.
Kotlety schabowe w wersji fit
Składniki:
- 1 kg schabu,
- 1 l mleka,
- 2 cebule,
- 2 białka,
- 2 łyżki otrębów pszennych,
- 2 łyżki płatków migdałów,
- natka pietruszki,
- sól i pieprz.
Mięso kroimy na cztery plastry i rozbijamy. Następnie moczymy przez co najmniej 2 godziny w mleku z dodatkiem pokrojonej cebuli, soli i pieprzu. Odsączamy i doprawiamy. Otręby mieszamy z płatkami migdałów i posiekaną pietruszką. Kotlety panierujemy najpierw w białku, a następnie w mieszance otrębów, migdałów i natki. Układamy na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia i pieczemy przez 12 minut w temperaturze 220 stopni.
