Czy powinniśmy wierzyć w mądrość naszych przodków, czy jednak obecny stan wiedzy pozwala na stworzenie znacznie lepszych rozwiązań, również tych związanych z codziennymi nawykami i stylem życia? Czy sposób żywienia człowieka pierwotnego przystaje do teraźniejszości? Na czym polega dieta paleo i czy warto na nią przejść? Jakie są jej największe wady i zalety?
Nie da się ukryć, że współczesny styl życia trudno uznać za optymalny. Większość z nas wykonuje pracę siedzącą, przez co brakuje nam codziennej dawki ruchu. Choć mamy coraz większą wiedzę na temat odżywiania, wciąż spożywamy zbyt wiele wysoko przetworzonych produktów, tłuszczów nasyconych oraz cukrów prostych. Nie przyjmujemy odpowiedniej ilości wody, witamin i minerałów. Nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak wiele w naszym jadłospisie chemii, sztucznych dodatków, polepszaczy smaku, barwników i konserwantów. Niestety, to wszystko nie pozostaje bez wpływu na nasze zdrowie i samopoczucie. Jesteśmy coraz mniej sprawni, czujemy się zmęczeni, zestresowani i ociężali. Nic więc dziwnego, że co jakiś czas świat obiega informacja o kolejnej rewolucyjnej diecie, która ma na celu zaradzenie tym wszystkim problemom. Jednym z takich pomysłów jest dieta paleo, która ma na celu odtworzenie sposobu odżywiania naszych przodków.
Dieta paleo, nazywana również dietą jaskiniowca lub dietą paleolityczną, polega na naśladowaniu modelu żywienia stosowanego przez ludzi pierwotnych żyjących w okresie paleolitycznym. Według jej twórcy, doktora Lorena Cordiana, jest to dokładnie taki jadłospis, „do jakiego zostaliśmy stworzeni”. Jego podstawą są naturalne składniki. Dieta paleo zakłada całkowite wyeliminowanie produktów przetworzonych, jednak to nie jedyna zasada, jaką kierują się jej zwolennicy. Główna koncepcja opiera się na odtworzeniu stylu odżywiania charakterystycznego dla okresu jeszcze przed wynalezieniem rolnictwa. Według doktora Cordiana ewolucja przystosowała nas do jedzenia tego, czym żywiono się przez pierwsze 180000 lat istnienia gatunku ludzkiego. Nasi dalecy przodkowie nie hodowali zwierząt i nie uprawiali żadnych roślin, a także nie poddawali swojego pożywienia znacznej obróbce. Jedli to, co upolowali lub znaleźli: mięso dzikich zwierząt (prawdopodobnie również owadów, larw, pędraków, płazów czy gryzoni), ryby, warzywa, owoce, orzechy, nasiona, jaja czy miód. Wiele zależało od tego, gdzie dany człowiek mieszkał, jakie były warunki atmosferyczne oraz środowiskowe.
Osoby stosujące dietę paleo wystrzegają się konserwantów, sztucznych nawozów, roślin modyfikowanych genetycznie oraz wszelkich sztucznych dodatków. Jako że dążą do stylu odżywiania sprzed wynalezienia rolnictwa, eliminują także rośliny strączkowe, zboża, cukier, nabiał oraz wszystkie inne produkty powstałe poprzez uprawę lub przetworzenie.
Wobec tego co jest dozwolone na tej rygorystycznej diecie?
– chude, nieprzetworzone mięso ze zwierząt, które nie były karmione ziarnami: dziczyzna, wołowina, wieprzowina, baranina, drób, konina, króliki i zające;
– jaja;
– owoce morza;
– ryby;
– warzywa i owoce o niskiej zawartości skrobi;
– nasiona;
– orzechy (w tym także masła orzechowe 100%);
– oleje nierafinowane.
Zabronione są natomiast produkty takie jak:
– ziarna i produkty zbożowe;
– przetwory mleczne;
– cukier rafinowany;
– warzywa o wysokiej zawartości skrobi (np. ziemniaki);
– rośliny strączkowe;
– rafinowane oleje roślinne;
– nadmierna ilość soli;
– produkty przetworzone (np. słodycze, parówki, wędliny, owoce i warzywa w puszkach).
Dieta paleo nie zakłada liczeni kalorii ani rygorystycznego odmierzania ilości składników, choć ideałem byłoby przyjmowanie energii: w 55% z mięsa i owoców morza, w 15% z warzyw, w 15% z owoców i w 15% z orzechów oraz nasion.
Czy warto stosować dietę paleo? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Podobnie jak każdy sposób odżywiania, ten również posiada zarówno swoich zagorzałych zwolenników, jak i przeciwników. Do zalet tego typu żywienia z pewnością należy całkowicie wyeliminowanie produktów wysoko przetworzonych. Dużą wartością jest stawianie na naturalne składniki, które pozytywnie wpływają na nasze zdrowie i samopoczucie, powodują utratę masy ciała bez spadku tkanki mięśniowej, dostarczają naszemu organizmowi niezbędnych witamin i minerałów, nie obciążają trzustki, poprawiają metabolizm, spowalniają procesy starzenia, niwelują negatywne skutki współczesnego trybu życia i pomagają walczyć ze stresem.
Z drugiej jednak strony, dokładna analiza diety paleo wskazuje na jej liczne słabe strony. Przede wszystkim wyeliminowanie nabiału wiąże się z dostarczaniem stanowczo zbyt małej ilości wapnia (przy jednoczesnej dużej ilości szczawianów, które utrudniają jego wchłanianie), co może prowadzić do osteoporozy i łamliwości kości. Duże ilości mięsa to zaś wysoki cholesterol, który wiąże się z chorobami sercowo-naczyniowymi, a także zbyt duża ilość białka, które w nadmiarze obciąża nerki i wątrobę. Oprócz tego warto pamiętać, że diety paleo nie mogą stosować dzieci, kobiety ciężarne i karmiące piersią, osoby starsze, weganie i wegetarianie, osoby chore na cukrzycę, osteoporozę, choroby nerek, wątroby i układu pokarmowego.
